CÓ NHỮNG MÙA HOA RAU MUỐNG Trần Tú Rau muống cái tên dân dã và quen thuộc, hoa rau muống cũng thế cũng dân dã và đậm chất "quê". Nói đến rau muống ta nhớ ngay đến một món ăn thôi, mấy ai nghĩ đến hoa rau muống. Ấy thế mà loài hoa ấy lại đi vào tim tôi một cách tự nhiên nhất. *** Tôi nhắm mắt lại, để cho tâm hồn bay bổng với những cảm xúc, có những nét vẽ đang dần hiện lên trong tâm trí tôi. Không một chút lưỡng lự, tôi đứng phắt dậy, lục lọi tìm kiếm bảng màu, cọ, giấy, bút chì và kệ vẽ, lòng tự nhủ "hôm nay tôi sẽ vẽ, chắc chắn tôi sẽ làm được". Bởi đây là lúc tôi cảm thấy tâm hồn, con tim và đam mê đang rực cháy trong người. Đã lâu lắm rồi tôi không hề vẽ, đã một thời hội họa là niềm ước mơ của tôi, nhưng ước mơ ấy nhanh chóng nhường chỗ cho những toán tính, lo âu và bận rộn. Hơn bất cứ lúc nào, giây phút này lòng tôi đang lãng đãng chút cảm xúc mơ hồ nhưng dịu dàng và ngọt ngào. Tôi cầm bút lên ban đầu có một chút bối rối, bàn tay cứng đơ làm những nhát chì lệch hướng, nhưng rồi bàn tay cũng uyển chuyển còn những nét vẽ cũng trở nên mềm mại. Bỏ qua những cuộc gọi mời nhậu, bỏ qua kế hoạch cho dự án sắp tới, tôi bỗng thấy lòng bình yên đến lạ lùng. *** Vào một chiều tháng mười êm ả, gió heo may khẽ vờn cho tóc ai bay nhẹ, thoáng đôi mắt thiếu nữ đượm buồn khi nhìn lá vàng rơi. Tháng mười, khi đêm xuống có sương giăng se lạnh, ban ngày nắng cũng trở nên dịu dàng hơn, đám cỏ ngoài đồng cũng thổn thức nỗi buồn của ngày thu tàn. Tháng mười trong tôi đẹp lắm, ngồi trên xe mà lòng tôi cứ vẩn vơ bao cảm xúc. Làng tôi kia rồi, lũy tre xanh rì rào trong gió, khói lam chiều vẫn ngát hương quê, và những bãi rau muống đang nở rộ hoa. Hoàng hôn buông xuống, chân trời ngả màu hồng nhạt, thứ màu dịu nhẹ chứ không rực rỡ như những ngày hè và cũng không yếu ớt như những ngày đông buốt giá. Làng quê giờ thay đổi nhiều quá, con đường về nhà đã được bê-tông hóa khang trang và kiên cố, những ruộng rau muống ven đường giờ cũng bị thu hẹp hơn. Trong bóng hoàng hôn ửng đỏ có dáng phụ nữ đang loay hoay cắt rồi xếp những nắm rau muống vào rổ. Tôi bước tới đúng lúc người phụ nữ ấy cũng bưng rổ rau lên. Và ánh mắt tôi sững sờ khi chạm phải một cái nhìn rất quen, chúng tôi cùng đồng thanh: - Lan phải không? - Là Minh hả, lâu quá rồi không gặp! *** Thời gian nhanh quá, mới ngày nào Lan còn là một thiếu nữ vậy mà khoảnh khắc đó tôi thực sự bất ngờ trước hình ảnh của nàng. Lan gầy gò, hai gò má nhô cao, làn da đen rám nắng, đôi mắt chất chứa những tâm tư. Chỉ có nụ cười là vẫn tươi rói. Nhà Lan ở cạnh nhà tôi, ngày nhỏ, nhà cách nhà chỉ bằng hàng rào cúc tần hay chó đẻ, muốn sang nhà hàng xóm chỉ cần chui tọt qua mấy cái đõ là xong, còn bây giờ những bức tường gạch vững chãi đã làm những ngôi nhà trở nên xa cách hơn, nhất là nhà tôi và nhà Lan lại rơi vào trường hợp "gần nhà mà xa ngõ". Mải mê với những suy nghĩ, tôi giật mình bởi giọng mẹ "về rồi đấy à, thế anh vẫn về một mình ư?” Tôi khẽ cười tỏ vẻ lúng túng với câu nói của mẹ "Lần sau con sẽ mang cô ấy về, mẹ yên tâm đi", hiểu tính con trai mẹ cũng khẽ gật đầu sau tiếng thở dài. "Mẹ lo lắm, chúng bay bây giờ khác mẹ thời xưa, mà cái số cả, chả biết thế nào là sướng. Đấy đẹp người, đẹp nết như cái Lan nhà Nguyên mà rõ khổ. Lấy chồng bảo đi Tây đi Tàu gì mà giờ thằng chồng nghiện ngập phải đi cải tạo. Khổ con Lan một thân một mình nuôi hai đứa con. Ở trong đó cũng cô đơn, buồn bã nhà Nguyên thương con gái nên bảo về đây một thời gian cho đỡ tủi" Tôi sững người trước câu truyện của mẹ. Phải chăng, vì thế mà cô gái xinh đẹp ngày nào lại trở nên tiều tụy, đôi mắt trong sáng giờ đây chất chứa những giọt buồn. Cuộc sống cứ cuốn con người ta vào một vòng xoáy, để đôi khi những cảm xúc ta đã từng có bỗng nhiên trôi dạt vào một góc khuất nào đó, mà nếu không có "ánh sáng" vô tình lọt vào thì có lẽ tình cảm ấy sẽ mãi mãi bị ngủ quên. **** Ngày ấy, cứ mỗi sáng hay chiều tối xóm nhỏ của tôi lại xôn xao bởi tiếng gọi nhau ý ới của đám trẻ tụi tôi. Hôm thì tôi gọi to "Lan ơi, Hùng ơi,...đi thôi". Hôm lại "hai tên lười Hùng bủm, Minh thúi ơi, đi thôi". "Đi thôi" là đi cắt rau muống, cả bọn mang liềm và rổ xảo đi, rau muống cắt về ngọn ngon để ăn, còn lại để cho lợn và gà. Bãi rau muống của cả xóm mênh mông vì nhà nào cũng cấy lấy một chòm vừa để ăn vừa để chăn nuôi. Đi cắt rau cũng tùy vào mùa, có lúc có thể ngồi xổm để cắt, nhưng đến mùa mưa ngâu thì nước lội đến quá đầu gối, lũ chúng tôi cứ bì bõm vừa lội, vừa nhặt rau. Khi nhớ lại, với tôi đó là những ngày tháng đẹp nhất của cuộc đời. Những ngày của sự hồn nhiên và yêu đời, những ngày dù là nắng, gió hay mưa đông rét mướt chúng tôi vẫn gọi nhau ý ới, vẫn cứ cười đùa và chạy nhảy cho mồ hôi nhễ nhãi, cho thỏa thích no nê. Nào đùa nghịch vẩy nước, nào nhảy dây, chơi bi đuổi bắt châu chấu, cào cào. Đứa nào đứa nấy mồ hôi đầm đìa, tóc tai lem nhem, áo quần xộc xệch bê bết nhựa rau, cỏ, bùn đất mà chúng tôi vẫn cười đùa vô tư và hồn nhiên biết mấy. *** Cứ đến tháng mười, hoa rau muống lại nở trắng ruộng. Hồi nhỏ, hễ cứ thấy rau muống nở hoa là mấy đứa tôi lại than thở "đông sắp về rồi, rau lại tàn thế là hết mùa rau muống". Đông qua, xuân tới, những mùa hoa rau muống cứ thế đi qua, mỗi mùa đi qua để lại trong lòng người bao nụ cười cũng như những lo lắng rất trẻ con "chúng ta không được ăn rau muống, lũ heo cũng sẽ không có rau muống để ăn". Thế rồi thoáng chốc chúng tôi đã là những cô cậu học trò cuối cấp ba, cái tuổi đấy hiếu động và ẩn chứa bao xốn xang. Vào một buổi sáng, khi mặt đất vẫn còn đẫm hơi sương các "thanh niên hoi" của xóm lại đem rổ đi cắt rau. Hoa rau muống vẫn nở trắng ruộng, cái loài hoa rất đỗi bình dị ấy, loài hoa không có mùi thơm, không e ấp quyến rũ cũng chẳng ngọt ngào, đằm thắm. Loài hoa mà nói tên ai cũng biết nhưng để nhớ đến thì chẳng được mấy ai. Sáng ấy, không gian yên ắng của buổi sáng được phá vỡ bằng tiếng cười giòn tan của Lan "Aaa! hoa nở trắng ruộng rồi, đẹp quá, đẹp quá", Hùng cũng với theo "hoa này mà bảo đẹp, đẹp y như bà ý, đúng là cái đồ chập cheng", Lan nguýp dài một cái, rồi cười tự đắc "ông thì biết gì mà đẹp với xấu, đúng là đồ bốn mắt". Hùng bủm tức tối, đuổi theo Lan "này cho bà biết thế nào là đẹp này" - nó nhặt những bông hoa rau muống và cài lên mái tóc Lan. Sau một hồi đuổi bắt, Hùng cũng tóm được Lan, nó cố gắng để cài hoa lên tóc nàng. Sự giằng co đã làm cho chiếc dây buộc tóc bị đứt, mái tóc Lan cùng những bông hoa trắng bất giác tung xòe theo cơn gió. Với tôi đó là khoảnh khắc đẹp nhất của một người con gái, có lẽ sẽ chẳng bao giờ tôi quên được khoảnh khắc ấy. Cái khoảnh khắc gương mặt thiếu nữ như bừng sáng, ánh mắt như những giọt sương mai, nụ cười hồn nhiên như tia nắng và mái tóc bồng bềnh như mây trôi. Cũng chính thời khắc ấy, tôi thấy hoa rau muống thật đẹp, cánh trắng mỏng manh và tinh khôi. Nhị hoa tim tím tựa cái nhìn sâu thẳm của thiếu nữ hút lấy hồn người đối diện, chỉ một bông hoa nhỏ thôi cũng ẩn chứa bao điều bí ẩn. Tôi mỉm cười tự nhủ, có lẽ đã là hoa thì hoa nào cũng đẹp, chỉ có điều người đối diện có đủ tinh tế để cảm nhận được cái đẹp đó không mà thôi. Đó là lần đầu tiên tôi nhìn một cô gái mà không chớp mắt, trong người có chút gì đó bồi hồi, khó tả, phải chăng con tim tôi đang khẽ thốt lên rằng "em đẹp quá". *** Từ hôm ấy, tôi thấy tình cảm trong tôi cứ lớn dần lên. Tôi như bị ám ảnh bởi nụ cười và ánh mắt của Lan ngày hôm đó. Nụ cười của Lan thật tươi, còn ánh mắt lại sâu thật sâu có chút gì đó trong sáng và rất huyền bí. Thỉnh thoảng khi ngồi trong lớp tôi cứ vô tình quay sang nhìn Lan, có lúc Lan mỉm cười "này, ông bị sao thế, hay thích bạn bên cạnh tôi, mà cứ nhìn sang mãi". Tôi tỏ vẻ bực tức "kết cái đầu bà ý, toàn cá sấu,..". Lan lại đáp lại bằng cái giọng lanh lảnh "hử, có cá sấu cũng không đến lượt ông nhé, đồ kiêu ngạo". Có hôm tôi còn giả bộ dậy thật sớm, chạy sang nhà Lan "này, hôm nay xe người ta bị hỏng cho người ta đi nhờ hôm nha". Lan nháy mắt cười tọc ngoáy "đáng đời ông, do ăn ở đấy, mà sao không đi với thằng Hùng ý". "Ôi rời, cái xe của thằng Hùng yếu lắm, lai nó nặng bỏ xừ, lai bà vẫn đỡ hơn". "Được, được, chả mấy khi có xế". Tôi vẫn nhớ rất rõ cái cảm giác hôm ấy, khi bọn bạn cứ túm vào trêu chọc "hai đứa mày đẹp đôi đấy, từ mai cứ đi một xe thôi?" lòng tôi rất phấn khởi nhưng vẫn tỏ vẻ cau có "đẹp cái khỉ, ngày nào cũng lai thế này có mà tôi chết sớm". Đúng lúc ấy, tôi chạm phải cái nhìn đầy khó chịu của Hùng bủm "nếu mày thấy phiền thì để đấy tao chở cho". Sau câu nói ấy có cảm giác ngột ngạt cứ đeo bám tôi. Tôi băn khoăn và hoài nghi, sao độ này cứ mỗi lần thấy tôi thân mật với Lan hơn là Hùng lại trở nên cau có. Tôi nhớ, có lần tôi bắt gặp Hùng lặng lẽ ngắm Lan từ phía góc bên phải của lớp, ánh mắt nó đắm đuối và đăm chiêu.Trước đây nó hay gây lộn với Lan nhưng gần đây nó lại ít nói và mỗi lần đạp xe nó lại cố tình đi chậm lại ngang hàng với Lan rồi hát vu vơ mấy câu hát tình cảm. Tôi đã tự đặt các giả thiết và suy diễn. Có sự khó hiểu mà một thằng con trai mới lớn như tôi càng muốn hiểu lại càng thấy rối rắm. Chúng tôi là những người bạn thân cơ mà, chắc chắn sẽ không có chuyện gì đâu, và lại tính Hùng bủm đào hoa và dẻo mỏ rất nhiều bạn nữ thích, nó thường châm chọc, trêu ghẹo những đứa con gái xinh và điệu đàng. Nó chắc chắn không thể nào thích Lan đứa con gái mà nó luôn bữu môi mà rằng "con gái con lứa chả có chút dịu dàng, nữ tính nào hết". *** Ngày trôi qua, ba chúng tôi không còn cãi vã, chanh chấp, đùa nghịch như xưa. Nhưng tôi cứ thấy cái không khí ngột ngạt, khó chịu đang bao quanh chúng tôi. Lan thường ngày tíu tít là thế vậy mà những ngày đó nàng lại im lặng không nói gì. Hùng thường ngày lẻo mép là thế mà bỗng trở nên trầm tư đến khó hiểu. Mùa đông nhanh chóng qua đi, đám hoa rau muống tàn lụi, xuân qua, hè đến, rau muống dưới đồng xanh ngắt. Nhưng vắng bóng những đứa trẻ chúng tôi. Những ngày ôn thi vất vả, chọn trường, chọn ngành thi đại học đã làm cho chúng tôi rời xa nhau hơn. Đôi khi chúng tôi muốn đùa nhau một chút nhưng lại thấy gượng gạo không được tự nhiên như xưa. Tôi và Hùng đều may mắn thi đỗ đại học, còn Lan kém may mắn hơn nên bị trượt. Có lẽ chẳng có gì là mãi mãi, ba chúng tôi cũng thế đã đến lúc phải rời xa nhau. *** Sáng ra, làng xóm vẫn im lìm, sương vẫn chùng chình trên mái nhà. Tôi và Hùng đã bắt một chuyến xe xuôi Hà Nội. Có chút háo hức, nhưng cũng có chút buồn sâu thẳm trong tôi, đưa mắt nhìn quanh mà chẳng thấy Lan đâu, ruộng rau muống đã bắt đầu điểm những bông hoa trắng, hoa vẫn lặng lẽ như lòng tôi đang thổn thức nơi đâu, nơi mà chỉ tôi biết còn không ai hay biết “tạm biệt một chút lay động nơi con tim này, tôi đi đây...” Xuống Hà Nội tôi mải mê với việc học, với bạn mới, trường mới, và với cả những con đường tấp nập xe cộ. Thời gian thấm thoát thoi đưa, cho đến một ngày tôi về quê và gặp Hùng bủm. Cái đứa có khuôn mặt lanh lợi và láu cá như nó hôm nay tự nhiên lại tiều tụy ra điều như vừa mắc lỗi gì. Khi trời đã nhá nhem tối hắn gọi tôi ra rồi dúi vào tay tôi một cuốn sổ, giọng đầy luyến tiếc "xin lỗi, vì tao đã không đưa cho mày sớm, vì tao ích kỷ, nhưng giờ đây Lan đã thuộc về người khác tao nghĩ tao không nên giữ mãi bí mật này đâu, tao xin lỗi nhé!". Tôi vẫn còn ngạc nhiên chưa hiểu điều gì xảy ra thì Hùng đã chạy tót về nhà. Tôi lật từng trang giấy, những nét chữ tròn trịa của Lan dần hiện lên trước mắt Tặng Minh, chúng ta sắp phải xa nhau rồi Trang tiếp theo Xuống Hà Nội, Minh gắng học thật tốt nhé! Tôi lật trang tiếp tho và ngạc nhiên bởi hai bông hoa rau muống đã được ép khô cùng dòng chữ "con tim tôi đã ngừng đập hai giây (thật đấy, chỉ hai giây) khi bắt gặp cái nhìn đắm đuối của cậu. Tôi yêu những bông rau muống giản dị này, nhờ chúng mà ba người chúng ta đã có những tháng ngày tuổi thơ tràn ngập tiếng cười. Cậu lên Hà Nội nhớ học thật tốt nhé, có lẽ tôi sẽ vào Sài Gòn với chị gái. Nhưng chỉ cần cậu viết thư lại và nói rằng “đừng đi, Sài Gòn xa lắm”, có lẽ tôi sẽ ở lại". *** Một năm, hai năm rồi nhiều năm trôi qua. Sau hơn chục năm tôi đã gặp lại Lan. Người con gái ấy đã chẳng còn vẻ ngây thơ, trong sáng của một cô gái mới lớn nữa. Tôi tự hỏi với bao tất bật, lo toan như thế, liệu Lan có nhớ đến cuốn sổ đã từng tặng tôi không, bây giờ chắc nàng không còn nhớ đến để mà trách móc tại sao tôi không nói một lời và cũng không viết lấy một lá thư. Với tôi, đó là những kỉ niệm đã qua có lẽ những cảm xúc ấy tôi nên giữ cho riêng mình. Khi bức tranh vẽ xong, có người hỏi tôi"tại sao bức tranh anh vẽ đầy lãng mạn với hoàng hôn ửng đỏ và có cả những hoa trắng xinh tươi, vậy mà nàng thiếu nữ trong tranh lại quay lưng lại thế, khuôn mặt của nàng đâu?". Có lẽ tôi sẽ trả lời "khuôn mặt ấy ở một góc trong tim tôi và chỉ tôi mới biết. Và mỗi khi nhìn đám hoa rau muống kia, tôi sẽ mỉm cười bồi hồi nghĩ đến những tháng ngày xa xôi, ngày ấy có đứa con gái cứ tíu tít bên tôi, có đứa hái những bông rau muống kia tung lên và cười khúc khích, có nhiều, nhiều lắm những nụ cười và cả những khoảnh khắc con tim ai bỗng thấy rung động"
