MẸ TÔI

[TỐ TRINH 47]

Bài tập viết phóng sự của lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí ngắn hạn đã nằm chỏng chơ trên bàn hơn 3 ngày nay. Sắp tới hạn nộp rồi. Giảng viên bộ môn nói đề không khó và học viên có 2 lựa chọn. Ấy thế mà trang giấy làm bài vẫn trắng tinh. Rối quá. Tôi thường bối rối trước những sự lựa chọn.

 

Đang lơ ngơ nghĩ thì mẹ bước vào phòng, cầm trên tay một dĩa thịt bò xào thơm phưng phức. “Nè. Ăn đi con. Ăn cho có chất. Về với mẹ được có mấy ngày đâu…” Về nhà đúng là sung sướng, được mẹ chăm sóc tới tận… răng.

Quyết định rồi. Tôi viết về mẹ! Mẹ của tôi – người mà tôi luôn yêu thương và quý trọng.

 

1. Mẹ là tấm gương vượt khó học giỏi cho chị em tôi.

 

Ngoại tôi có 9 người con: má hai, má ba, cậu tư, cậu năm, cậu sáu, cậu bảy, mẹ tôi, má chín và má mười. Sinh ra trong gia đình đông anh em vào những năm đói, mẹ tôi vất vả từ nhỏ. Mẹ tôi và má chín thường nhắc lại cái “ngày xưa” rồi rớm nước mắt. “Ngày xưa” đó là cái ngày “nhà mình nghèo nhứt trong xã”, là những tháng ngày phải “ăn độn” liên miên. “Nhà đông anh em, kiếm đâu ra cơm gạo mà ăn cho đủ.” Nấu một nồi cháo to kềnh càng nhưng mới gạo bỏ vô nồi thì ít, chỉ toàn chuối cây. Ấy vậy mà vẫn không đủ ăn. Ngày xưa đám con nít thèm cây cà rem đậu xanh, ngoại chỉ đủ tiền mua một cây. Chín anh chị em giăng thành một hàng chuyền tay nhau liếm. Ngày xưa đi vó, đi xúc, đi lượm bông lúa rơi,… Ngày xưa mẹ tôi không biết bơi, úp ngược nồi lội qua bên kia sông, chỉ mong kiếm thêm con cá đem về. Vì đói, mẹ không biết sợ, không nghĩ nhiều chứ chẳng may cái nồi lật hay đuối sức giữa dòng… Ngày xưa đi học chỉ có một cái áo rách vá, sờn màu… Ngày xưa mẹ tôi đi cấy mướn, đi chằm lá mướn… cho người ta. “Hồi đó tao chằm lá hổng có thua ai đâu à nha. Cũng cả trăm tấm một ngày chứ đâu có ít.”

 

Nghèo thì nghèo nhất xã vậy đó chứ mẹ học giỏi lắm. Năm nào cũng có Giấy tuyên dương. Ngoại xếp cả chồng, gói kỹ rồi cất trong tủ. Mấy lần về đám giỗ, ngoại còn giở ra coi. Học sư phạm bên Cần Thơ mấy năm, đến khi thực tập ra trường, đứng trên bục giảng dạy người ta mà mẹ tôi cũng chỉ có chiếc áo dài rách vá. Ừ, nghèo thì phải chịu vậy đó chứ tiết dạy vẫn xếp loại Giỏi như thường. Mẹ nói bây giờ học trò nghèo được hỗ trợ, được giúp đỡ nhiều chứ ngày xưa làm gì có. Hồi đó học giỏi thì cũng chỉ được giấy tuyên dương chứ quà thì ít lắm, có khi cũng không có. Mẹ nói ngày xưa đông con quá, ngoại không có điều kiện lo nhiều. “Bây giờ mẹ ráng mần lo cho hai đứa con ăn học. Con với thằng Kha ráng học cho thiệt giỏi…” Nhiều lúc tôi và thằng em lười học hay bị điểm kém, mẹ chẳng la rầy gì nhưng nhìn mắt mẹ buồn, tôi thấy mình tội lỗi lắm. Vậy nên cũng phải ráng lên. Phải cố gắng nhiều để còn làm gương cho thằng em trai nữa.

 

2. Mẹ là cô giáo tận tâm

 

Gần 30 năm làm cô giáo, mẹ tôi luôn được học trò kính trọng, thương yêu. Muốn được lòng người như vậy thật không phải dễ. Nhưng mẹ tôi chẳng làm gì hết. Mẹ nói cứ tận tâm, hết lòng với người ta thì người ta sẽ hiểu thôi.

Mấy năm trước, lớp 9 còn phải thi tốt nghiệp. Hôm nào mẹ cũng về trễ hết trơn. Tiếng Anh không phải là môn dễ và càng ít được quan tâm vì học trò ở dưới quê thấy nó xa lạ và “kỳ cục” quá. Đứa nào học khá thì đỡ. Đứa nào học yếu quá, mẹ phải chỉ tới chỉ lui mấy điểm ngữ pháp căn bản, nhiều khi còn phải chỉ cả cách ghi nhớ, cách học bài, ví dụ cho tụi nó. Mấy đứa bị giữ lại thì không biết có đói không chứ mẹ tôi về tới nhà thì nói không thành tiếng. Đôi lúc thấy mẹ cực quá, tôi nói mẹ dặn tụi nó học là được rồi. Chi mà cực dữ vậy. Nhiều khi tụi nó còn chửi mình nữa đó. Mẹ tôi “Ừ” rồi lại nghĩ đâu đâu “Ráng lo cho tụi nó thi được 5 điểm môn này coi nổi không. Đậu được tốt nghiệp rồi, đứa nào học tiếp thì học, đứa nào không học nữa mà đi làm thì cầm cái bằng THCS cũng đỡ bị người ta bóc lột hơn. Rồi lương hướng, đỡ được chút nào hay chút đó. Sau này mà có đứa nào muốn học tiếp thì cũng dễ hơn”…

 

Không biết mấy đứa học trò có hiểu được sự lo lắng của mẹ tôi cho tụi nó hay không mà lúc bị giữ lại trường ôn bài thì mặt mày quẹo đeo, còn lúc đậu tốt nghiệp rồi thì chạy vòng vòng kiếm mẹ tôi để khoe. Cả đám cứ lao nhao: “Cô ơi! Con đậu rồi. Con đậu rồi, cô ơi!” Có đứa còn “hoành tráng” hơn: “Cô ơi! Điểm môn tiếng Anh của con là cao nhất luôn đó cô”. Tôi nghe mà muốn mếu, mẹ tôi thì cười. mẹ nói chuyên môn giỏi là cần thiết nhưng chưa đủ, cần phải thêm cái tâm nữa. Tôi nói với mẹ: tôi không thích đi dạy học. Đi dạy như mẹ cực lắm. Mẹ “Ừ”, nói “Không ép”. Tôi lại chọc mẹ: “Điểm Anh văn của con là cao nhất luôn đó cô” làm mẹ tôi cười quá trời. Nụ cười rạng ngời như những ngày Lễ, Tết hay những dịp học trò cũ ghé nhà thăm mẹ và báo tin “Học trò của cô bây giờ làm lớn lắm đó cô!” Học trò khóa đầu tiên mẹ dạy Tết nào cũng về.

 

3. Mẹ tôi là người yếu đuối. Và mẹ là tất cả của tôi.

 

Ai quen biết mẹ tôi cũng nói mẹ là người cứng rắn, mạnh mẽ, kiên cường. Có người chưa gặp nhưng nhìn nét chữ của mẹ cũng nói mẹ là người đầy bản lĩnh, hiên ngang. Người ta nói “nét chữ, nét người”… Tôi thì thấy mẹ rất yếu đuối và dễ khóc.

 

Mới đây thôi, thằng em trai của tôi thi vô trường Chuyên của tỉnh, mẹ tôi mất ăn mất ngủ lo lắng, chăm sóc, động viên cho nó rồi đứng ngồi không yên cho tới khi có kết quả. Đến khi có kết quả đậu khá cao thì đã thấy mắt mẹ rơm rớm. Ngày đưa “con trai út của mẹ” lên ký túc xá, trở về nhà mẹ ngồi khóc hu hu, lo “lạ nước lạ cái hổng biết nó có ở được hông. Hổng biết nó có nhớ tấn mùng cẩn thận hông nữa. Còn chai dầu bỏ trong ba lô cho nó…” Mấy ngày sau cha lên thăm thằng nhóc, thấy nó mới tan học ra đứng ở cửa phòng đợi mẹ, mà mưa quá mẹ không lên được. Về nhà kể mẹ nghe, mẹ khóc ngon lành. Ngay hôm sau khăn gói lên thăm nó.

 

Hồi tôi thi đại học cũng vậy. Mẹ cũng ngủ không yên hơn một tuần liền. Ở xa mà chỉ cần tôi nói tôi bệnh là mẹ lại hớt hơ hớt hải hỏi hết cái này tới cái kia, đòi lên Sài Gòn lo cho tôi dù cho có nói trước là “Con khỏe rồi”.

 

Chuyện trường lớp nhiều khi cũng làm mẹ buồn nhiều. Mẹ không khóc nhưng hay trầm tư, suy nghĩ lắm. Thấy mẹ gầy sọp đi. Tôi lớn rồi nên mẹ cũng hay tâm sự, kể cho tôi nghe chuyện này chuyện nọ, vì thế mẹ cũng đỡ bức bối hơn.

 

Rõ ràng mẹ tôi yếu đuối lắm!...

 

Dù có thế nào đi nữa thì đối với tôi, mẹ rất tuyệt vời. Nhiều khi tôi thấy mẹ giống như “siêu nhân” vậy. Không chỉ làm tốt việc ở trường mà mẹ còn cáng đáng hết việc ở nhà. “Phải ráng chứ. Không “cày” lấy tiền đâu mà nuôi tụi con. Chỉ cần tụi con khỏe, học giỏi là mẹ vui rồi”. Niềm vui và sự kỳ vọng của mẹ nói ra nghe nhẹ nhàng vậy chứ đi kèm với biết bao sự lo lắng của mẹ và sự quyết tâm của chị em tôi.

 

“Không có thành quả nào tự dưng mà có!”

 

Được mẹ sinh ra, nuôi lớn, chăm sóc từng chút một nên tôi cũng bị “lây” tính của mẹ. Đương nhiên là không hoàn toàn. “Tính tình” của tôi chắc chỉ là “dị bản”, là “phiên bản ngược trong gương”.

 

Tôi không thấy mình kiên cường nhưng nhiều lúc rất “cứng đầu”, “ngang bướng”.

Tôi không được như mẹ giỏi nhiều môn nhưng có không ít môn tôi làm bạn bè thán phục.

Tôi chưa làm ra tiền để tính toán thu chi hàng tháng, cần bớt lại khoản nào, dành lại một ít để tháng sau đóng tiền học cho con,… nhưng tôi cũng được bạn bè nhận xét biết tiêu tiền hợp lý, không thiếu trước hụt sau, không đi vay đi mượn…

 

Tôi giống mẹ ở cái tính hay lo nghĩ cho nhiều người. Vóc người thì nhỏ, tâm sức cũng không được bao nhiêu mà tôi với mẹ cứ hay lo nghĩ cho người ta. Không biết người ta có suy nghĩ tới điều đó hay không nhưng mình thì đã nghĩ giùm họ rồi.

 

… Có biết bao nhiêu thầy cô giáo đang dạy chữ, dạy người… Không chỉ dạy, mẹ tôi còn nhen nhóm lên hy vọng, lòng quyết tâm cho tất cả học trò. Mẹ tôi “truyền lửa” qua nhiều thế hệ. Có những ước mơ mẹ nhen lên giờ đã thành sự thật đối với không ít học trò.

 

Chăm sóc cha con tôi thì cực khỏi phải nói. Cuộc sống có nhiều áp lực, mẹ hết động viên người này lại lo động viên người khác, vừa nhắc cha tôi uống thuốc xong thì nói tôi ráng giữ gìn sức khỏe, dặn thằng Kha ăn uống nhiều vào… Mẹ cứ tất bật lo sớm lo trưa, lui cui lúi húi… như con ong chăm chỉ.

…

Mẹ tôi luôn là niềm tự hào, là tấm gương sáng cho chị em tôi. Mẹ tôi luôn là cái kho yêu thương không bao giờ cạn… Dẫu có nói trăm nghìn lần: “Con thương mẹ” thì vẫn là chưa đủ. Và tôi sẽ không quên bày tỏ tình cảm của mình với mẹ trong ngày Vu Lan này. Con cảm ơn mẹ thật nhiều. Mẹ là tất cả của con. Con thương mẹ nhiều lắm, mẹ ơi!

 

NGUYỄN HOÀNG TỐ TRINH