Tác phẩm trên Văn nghệ Quân đội giống "Cánh đồng bất tận"?

[Thợ Làm Vườn 133]

"Cánh đồng bất tận" là truyện ngắn gây dư luận của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, tuy nhiên, mới đây độc giả phản ánh, trên tạp chí Văn nghệ Quân đội lại có một tác phẩm khác, gần giống với tác phẩn của Tư. Thực hư ra sao?

 

Qua phản ánh từ bạn đọc, chúng tôi đã tìm văn bản truyện ngắn Dòng sông tật nguyền của tác giả Phạm Thanh Khương đăng trên tạp chí Văn nghệ Quân đội số 643-644 tháng 4/2006, đang được cho là giống Cánh đồng bất tận.

 

Truyện ngắn này còn được in lại trong tuyển Truyện ngắn hay 2005-2006 của NXB Thanh Niên. Ghi nhận đầu tiên của chúng tôi là cả hai truyện đều không ghi thời gian sáng tác khi công bố. Điểm bất lợi đầu tiên để căn cứ trên cơ bản biết được là truyện nào viết trước.

 

Nhìn chung cả hai truyện ngắn đều có những ưu, khuyết điểm nên khó có thể kết luận ngay được là ai đã vay mượn của ai? Tuy nhiên, nếu cho đây chỉ là sự trùng hợp "thiên tài gặp nhau" thì càng không thể.

 

Bởi như nhà văn Anbert Camus nhận xét: "Truyện có thể giống nhau về nội dung nhưng đặc biệt sẽ khác nhau về chi tiết. Và chi tiết mới làm nên truyện ngắn".

 

Trước một hiện tượng văn học như Cánh đồng bất tận và Dòng sông tật nguyền, chúng tôi nghĩ rất cần có ý kiến của các nhà phê bình văn học.

 

Chúng tôi đã có một cuộc trao đổi qua điện thoại với nhà văn Nguyễn Ngọc Tư vào hôm qua 25.6.2006, về dư luận những điểm giống nhau "hy hữu"giữa hai truyện ngắn Dòng sông tật nguyền và Cánh đồng bất tận.

 

Chị cho biết: "Tôi có nghe chuyện này từ hội nghị những người viết văn trẻ tại Hội An vừa qua từ một số bạn văn Hà Nội. Ban đầu tôi rất ngạc nhiên, cho tới khi chính mắt được đọc truyện ngắn này thì... Tôi vẫn nghĩ có lẽ do mình bị ấn tượng ngay từ đầu nên khi đọc Dòng sông tật nguyền thấy có quá nhiều điểm giống truyện mình đã viết. Từ góc độ tác giả, tôi rất muốn báo chí tìm hiểu và có kết luận chính thức về việc này".

 

Theo Thanh Niên

[Thợ Làm Vườn 133]

Các bạn có thể đọc lại truyện ngắn Dòng sông tật nguyền trên box "Truyện ngắn", tại địa chỉ: http://diendan.thotre.com/index.php?showtopic=433

[mocxuyen 0]

Các bạn có thể đọc lại truyện ngắn Dòng sông tật nguyền trên box "Truyện ngắn", tại địa chỉ: http://diendan.thotre.com/index.php?showtopic=433

Có hay không sự giống nhau giữa CĐBT và DSTN và ai "đạo" ai, có lẽ, 10 người thì đã có hết 8 người tìm được đáp số. Điều nực cười nhất trong sự việc này là cách cư xử và trả lời báo chí của những " đương sự" trong vụ việc. Trong khi Nguyễn Ngọc Tư tỏ ra rất bình tĩnh và tự tin, ung dung trong cách giải thích, giải quyết vấn đề thì tác giả của DSTN lại nhanh nhảu đưa ra những lý lẽ, chứng cứ để minh chứng mình ngoại phạm. Hà cớ gì phải thế?!

Nếu các bạn đã đọc bài trà lời phỏng vấn của tác "giả" DSTN trên báo NLĐ, hẳn bạn sẽ thấy người trong cuộc đang chới với, tìm bất cứ chiếc phao nào có thể bám víu được để thoát vũng. Là một người viết văn, đặc biệt, lại làm báo (mà làm cao nữa mới chết chứ), vậy mà thản nhiên trả lời rằng không đọc, không biết gì về CĐBT, mãi đến khi có dư luận mới nhờ người (nhờ một PHÓNG VIÊN!!!), mua sách về để đọc thử! Trả lời như thế, chẳng khác nào là ngụy biện. Liệu có nhất thiết phải lôi phóng viên ra để làm bình phong, lá chắn, một nhân vật bảo chứng cho mình không? Lôi phóng viên của mình vào cuộc như thế, hẳn bạn đọc sẽ đánh giá được phần nào "tính cách" của người phát biểu nó. (Xin lỗi, nếu như tôi ở cương vị của ông, không lẽ tôi cũng lôi 4 - 5 phóng viên của mình ra để làm nhân chứng cho có trọng lượng à?!)

Tôi không biết trong toà soạn, công việc chính của ông Khương là gì, nhưng nếu là một người làm biên tập mà không hề đọc gì cả (CĐBT từng được ít nhất 2 tờ báo đăng tải, sau đó mới đăng sách), liệu ông có thể tránh được những bài vở xào, nấu, đạo của người khác đem qua nộp cho báo mình không? Xem ra cái sự đọc của ông có vấn đề, hoặc là, do "bối rối" quá nên ông phát biểu "lộn" với báo chí.

Tôi nghĩ, sự thật đã rõ. Có điều, tại người ta thích vòng vo để cho có chuyện nói... cho vui mà thôi!

[Thợ Làm Vườn 133]

Vừa qua, thông qua mục Góp ý bài viết trên www.thotre.com, TLV cũng đã nhận được nhiều ý kiến xung quanh vấn đề này:

 

Bạn "Hai Lúa" (dakbla@yahoo.com):

Đọc "Cánh Đồng Bất Tận" ta như được thưởng thức một ly cà phê "cứt chồn" đậm đà, hương vị thấm đến cả tâm hồn, làm ta ngấy ngây sản khoái. "Dòng SÔng Tật Nguyền" là nước hai, nước ba của ly cà phê "CĐBT", nó nhạt nhẻo, và lảng nhách!

 

Bạn "Trần Hữu Hoan" (hoanbt@fpt.vn):

Tôi làm công tác khoa học, không phải nhà văn, thấy công luận bàn nhiều về sự giống nhau giữa 2 tác phẩm "Cánh đồng bất tận" (CĐBT) và "Dòng sông tật nguyền", tôi đã đọc 2 tác phẩm này, xin mạn đàm như sau:

1 - CĐBT và DSTN có cùng một mô tip: một người cha hận tình, trả thù đàn bà; tác hại của nó truyền đến đời con. Cùng mô típ là hết sức bình thường, không vi phạm các điều luật về sở hữu trí tuệ. Trong nghiên cứu khoa học cũng rất thường gặp vấn đề như vậy. Chẳng hạn để giảm thiểu ô nhiễm asen (thạch tín) trong nguồn nước sinh hoạt, người ta có thể nghiên cứu công bố nhiều loại hình bể lọc hoặc sử dụng rất nhiều loại vật liệu hấp phụ khác nhau.

2- CĐBT viết về 1 gia đình sống bằng nghề chăn vịt trên đồng nước miền Tây Nam bộ, DSTN - sống bằng nghề đánh cá trên sông thuộc đồng bằng Sông Hồng. Tôi sinh ra tại Cực Nam Trung bộ, tâp kết, học ở các Trường HSMN trên đất Bắc, mà rất nhiều trường dựng bên bờ sông, trưởng thành có dịp công tác từ Lạng Sơn đến Cà Mau trong Chương trình nước sạch nông thôn nhiều năm, nhận thấy 2 tác giả viết về 2 vùng nói trên rất thật, rất đặc trưng, không lẫn lộn vào đâu được. Do vậy không thể nói tác giả này sao chép của tác giả kia.

3- DSTN giọng văn nhiều chất thơ, êm dịu, không đụng chạm đến cán bộ chính quyền. CĐBT lời văn trữ tình mà mạnh mẽ, mổ xẻ những tiêu cực của xã hội, của cán bộ chính quyền cấp cơ sở. Hai văn phong khác nhau, không trộn lẫn được.

[mocxuyen 0]

Vừa qua, thông qua mục Góp ý bài viết trên www.thotre.com, TLV cũng đã nhận được nhiều ý kiến xung quanh vấn đề này:

 

Bạn "Hai Lúa" (dakbla@yahoo.com):

Đọc "Cánh Đồng Bất Tận" ta như được thưởng thức một ly cà phê "cứt chồn" đậm đà, hương vị thấm đến cả tâm hồn, làm ta ngấy ngây sản khoái. "Dòng SÔng Tật Nguyền" là nước hai, nước ba của ly cà phê "CĐBT", nó nhạt nhẻo, và lảng nhách!

 

Bạn "Trần Hữu Hoan" (hoanbt@fpt.vn):

Tôi làm công tác khoa học, không phải nhà văn, thấy công luận bàn nhiều về sự giống nhau giữa 2 tác phẩm "Cánh đồng bất tận" (CĐBT) và "Dòng sông tật nguyền", tôi đã đọc 2 tác phẩm này, xin mạn đàm như sau:

1 - CĐBT và DSTN có cùng một mô tip: một người cha hận tình, trả thù đàn bà; tác hại của nó truyền đến đời con. Cùng mô típ là hết sức bình thường, không vi phạm các điều luật về sở hữu trí tuệ. Trong nghiên cứu khoa học cũng rất thường gặp vấn đề như vậy. Chẳng hạn để giảm thiểu ô nhiễm asen (thạch tín) trong nguồn nước sinh hoạt, người ta có thể nghiên cứu công bố nhiều loại hình bể lọc hoặc sử dụng rất nhiều loại vật liệu hấp phụ khác nhau.

2- CĐBT viết về 1 gia đình sống bằng nghề chăn vịt trên đồng nước miền Tây Nam bộ, DSTN - sống bằng nghề đánh cá trên sông thuộc đồng bằng Sông Hồng. Tôi sinh ra tại Cực Nam Trung bộ, tâp kết, học ở các Trường HSMN trên đất Bắc, mà rất nhiều trường dựng bên bờ sông, trưởng thành có dịp công tác từ Lạng Sơn đến Cà Mau trong Chương trình nước sạch nông thôn nhiều năm, nhận thấy 2 tác giả viết về 2 vùng nói trên rất thật, rất đặc trưng, không lẫn lộn vào đâu được. Do vậy không thể nói tác giả này sao chép của tác giả kia.

3- DSTN giọng văn nhiều chất thơ, êm dịu, không đụng chạm đến cán bộ chính quyền. CĐBT lời văn trữ tình mà mạnh mẽ, mổ xẻ những tiêu cực của xã hội, của cán bộ chính quyền cấp cơ sở. Hai văn phong khác nhau, không trộn lẫn được.

 

Mới đây, trên vietnamnet, "nhà văn" (xin được để trong ngoặc kép, khi còn nghi ngờ...)PTK đã có cuộc trả lời phỏng vấn như sau: (mời các bạn xem link)

http://vietnamnet.vn/vanhoa/tintuc/2006/07/587164/

Mời các bạn xem và tự rút ra cho mình những nhận xét mà bạn cho rằng đó là khách quan nhất!

[mocxuyen 0]

Mới đây, trên vietnamnet, "nhà văn" (xin được để trong ngoặc kép, khi còn nghi ngờ...)PTK đã có cuộc trả lời phỏng vấn như sau: (mời các bạn xem link)

http://vietnamnet.vn/vanhoa/tintuc/2006/07/587164/

Mời các bạn xem và tự rút ra cho mình những nhận xét mà bạn cho rằng đó là khách quan nhất!

Riêng tôi, xin được có mấy ý sau:

Thứ nhất, khi truyện của bạn được in trên báo và trên sách, có nghĩa rằng, người ta muốn xem được truyện của bạn, người ta phải bỏ ra một số tiền để mua nó. Nói một cách rất đời, muốn có hàng phải bỏ ra tiền. Vậy, tâm trạng của bạn thế nào nếu bạn mua nhầm hàng nhái, hàng giả?! ----> Khi mua nhầm, bạn có quyền lên tiếng hay đòi quyền lợi chính đáng cho mình không?

"Tôi cảm thấy rất mệt mỏi, vì nhà văn Nguyễn Ngọc Tư và tôi đã nói đây là chuyện riêng giữa tôi và Tư, hãy để chúng tôi tự giải quyết với nhau. Đến bây giờ chúng tôi cũng thấy chuyện này không có gì đáng nói cả", PTK trả lời pv---- Vậy, theo bạn, đây là chuyện riêng hay chuyện của độc giả?!

 

 

"Chúng tôi là đối tượng bị công kích mà không rõ vì nguyên nhân gì" - PTK ----->Tôi nghĩ, độc giả không ai lại có nhiều thời gian để săm soi truyện của bạn, nếu như họ không nhìn thấy có điều gì bất bình thường đang ẩn chưá trong đó. Nguyên nhân? Có phải là đã quá rõ rồi không?!

"Đến bây giờ chúng tôi cũng thấy chuyện này không có gì đáng nói cả" - Hơi lạ nhỉ. Chúng tôi là ai, là PTK và NNT hay chỉ là chủ ý cá nhân PTK, muốn cho sự việc rơi vào quên lãng?!

"Từ góc độ tác giả, tôi rất muốn báo chí tìm hiểu và có kết luận chính thức về việc này" - Đây chẳng phải là câu trả lời của NNT với báo Thanh Niên ngày 26-6, mạng VNN có trích đăng lại rành rành hay sao?:http://vietnamnet.vn/vanhoa/tintuc/2006/06/584895/

Tôi chỉ trích ra vài ý như thế. Mọi nhận xét xin dành cho bạn!

[Thợ Làm Vườn 133]

Xem ra mocxuyen khá bức xúc nhỉ? Đọc mấy bài phỏng vấn đ/c Phạm Thanh Khương TLV thấy trả lời chẳng thỏa đáng gì hết. Đọc DSTN có chi tiết cô Hến là dì của cô gái buồn cười không chịu được. Chi tiết y hệt cải lương và tiểu thuyết thị trường. DSTN có hậu hơn CĐBT, đó phải chăng là cái dở của DSTN??? Mà chuyện văn chương mà kéo nhau ra xét cho minh bạch thì cũng khó và kỳ lắm. Nên chẳng chuyện hậu kỳ của vụ này chỉ để NNT và PTK tự phán xét mà thôi?

[Hoangthaiha 0]

Mình không hề thấy sự giống nhau nào ở hai tác phẩm này cả. Nhưng rõ ràng một điều rằng các phương tiện truyền thông "ăn theo" nhiều quá làm nhiều người cảm thấy giống. Cái buồn cười là hai tác giả đã ngán tận cổ và chẳng ai than thở gì về tác quyền, chỉ có mấy bác phóng viên là hỏi giúp nhiệt tình nhất. Vì sao hai nhà văn đứng ở hai đầu thái cực (vì bị nghi là chôm chỉa của nhau) lại không ra tranh luận mà lại đứng chung một chuyến tuyến, tức là gần như cảm thông với nhau. Chuyện đạo văn có hay không sẽ do chính lương tâm và trách nhiệm của nhà văn trả lời, các tác phẩm của họ có bị đạo của nhau hay không có những nhà lý luận phê bình giải quyết...Khi chưa có một dấu hiệu nào rõ ràng cho sự đạo thì chúng ta không nên ép nhà văn như một tội đồ, một phạm nhân cần phải "giải thích" sao cho thỏa đáng. Phạm Thanh Khương đâu phải là tội phạm để đi hỏi cung? Anh còn nhiều việc để làm hơn là đi giải thích cho cái sự thật mà báo chí quá thổi phồng lên, hơn cả sự mong đợi của dư luận. Tôi thấy thương cho cả hai nhà văn này và mệt...dư luận. Xin lỗi! Nếu sự thật này làm nhiều người phật ý.

[quachthuthao 0]

*

Có gì đâu ! Dòng chày yên ả thì buồn thổi gió nổi sóng lên cho chiêng trống phèng la ầm ào náo nhịêt .

Cũng như "Dòng Sông ...." là phương tiện . " Giống hay không giống ?" và " Ai giống ai ?" chỉ là những chiêu bài mời dụ để làm nổi đình nổi đám lên và trang trọng hẳn ra cái kết quả sẽ được tìm thấy ở một cuộc tìm kiếm khác ( người ta hy vọng cuộc tìm kiếm là một cuộc khai quật sẽ tiến hành song song với một cuộc chôn vùi ).

*

Nàng " Cánh Đồng ... " của xã tôi được bầu làm hoa hậu xã vì tám trên mười người trong xã khen nàng đẹp nhất xã . Nàng được bầu làm hoa hậu huyện vì tám trên mười xã trong huyện tôi công nhận nàng đẹp nhất huyện . Nàng lại được bầu làm hoa hậu tỉnh vì tám trên mười huyện trong tỉnh tôi bầu chọn nàng đẹp nhất tỉnh . Nhưng khốn khổ cho nàng lại còn ba vị nhất định không thống nhất cái quan điểm này . Hôị nông dân xã thắc mắc lý do gì mà con gái ông chủ tịch xã lai không được làm hoa hậu xã . Huyện Đoàn truy cứu nguyên nhân nào mà con gái ông chủ tịch huyên lại không được chọn là hoa hậu huyện và Hội Đồng nhân dân tỉnh đưa kiến nghị xem xét lại cái ghế hoa hậu nên trao cho con gái ông chủ tịch tỉnh mới công bằng. Tất nhiên ai đẹp nhất thì vẫn đẹp nhất còn cái chức hoa hăụ thì vẫn cứ ...hãy đợi đấy .

*

Rồi có một người đẹp tên là Thiên Nhiên ( không biết ở đâu) đến . Rồi lại có một nhóm người ( vẫn không biết là ai ) bỏ một món tiền rất lớn (lại cũng không biết ở đâu ra ) bí mật đưa Thiên Nhiên đi giải phẫu thẩm mỹ toàn phần ở Hà Nội . Rồi Thiên Nhiên trở về và Thiên Nhiên cũng đẹp ( hình ) như Cánh Đồng . đẹp như thôi chứ đẹp giống hay không giống thì còn phải chờ hai người đẹp này và cấp trên phán xử nhưng đó hoàn toàn không phải là cái chuyện cần quan tâm !?!

*

Trong khi cả xã tôi , cả huyện tôi , cả tỉnh tôi ồn ào náo động lên vì cãi cọ cái chuyện giống hay không giống thì chỉ có mấy người chúng tôi thôi phát hiện ra những cái động trời kinh khủng này :

- Tóc của Thiên Nhiên không cần nhuộm vàng mà vẫn mượt hơn tóc của Cánh Đồng

- Cách xử lý cái "khoảng hở cần thiết " giữa áo và quần của Cánh Đồng không có " chất thơ và văn " giống như cách xử lý tạm cho là nhân đạo hơn của Thiên Nhiên

- Dáng đi và cách ăn uống của Cánh Đồng không hợp logic phát triển tự nhiên (!) đúng như motip của đàn bà con gái

- Đã có sự quan sát . theo dõi và chấm điểm rát hời hợt về tát cả mọi mặt - ngoại trừ bên trong - về hai người đẹp này ...

- v.v.v.

*

Tranh luận căng thẳng quá nó bớt vui nên ( xin lỗi quý vị ) kể chuyện này cho nó giảm stress . Thông báo kết quả sớm sẽ làm kém sự hấp dẫn nên cứ để đó cho nó ồn ào .

Biển không sóng thì ở nhà tắm ao cho nó sạch . Dẫu gì cũng mệt mỏi quá rồi nhưng vẫn phải vui vậy !