Thơ và văn xuôi , phân biệt thế nào ?

[LieuThanhThanh 0]

Hôm qua TT và đứa bạn có tranh luận với nhau về vấn đề thế nào là thơ , thế nào là văn xuôi ( hoặc truyện ) . Cuộc tranh luận khá gay gắt ( may là chưa dẫn đến cãi cọ ^^ ) và vẫn chưa ngã ngũ ai đúng ai sai , hôm nay TT mạn phép xin dc đưa vấn đề này lên để dc mọi người chỉ giáo thêm và học hỏi thêm về ý kiến riêng của các anh chị ( cả em nữa ^^ ) trong này . Vì tình hình là TT còn tài mòn học kém nên xin phép chưa đưa lên ý kiến của TT ( sợ bị chê T_T ) mong các bậc tiền bối bỏ qua cho . Hy vọng rằng bài này sẽ dc sự đóng góp phong phú và sâu sắc của mọi người để TT cũng như những bạn trẻ có thể học hỏi thêm , cũng mong rằng đây chỉ là một bài tranh luận chứ ko phải là " tranh cãi " , dĩ hoà vi quý mọi người đừng nên gay gắt quá trong quan niệm của mình ( gặp hoài nên nói trước ^^ ) . Cám ơn mọi người nhiều nhiều .

[Ngo Huu Doan 6]

OK ! Mấy vấn đề này LTT đưa ra là được đấy ! Chúng ta phải cùng nhau thảo luận về một số kiến thức văn chương cơ bản. Tui cũng sẽ cố gắng tập hợp một số tài liệu để chia sẻ cùng các bạn. Mong rằng chúng ta hãy mạnh dạn đưa suy nghĩ của mình ra để thảo luận. Danh ngôn có câu "hay hỏi thì biết rộng, tự phụ thì thiệt thòi" Mong rằng các bạn đừng ngại mình nói sai mà không dám nói, vì khi sớm nói ra cái sai thì mới mong nhanh nhận được cái đúng !

[hoangliencong 0]

Tôi có mấy ý như vầy:

Theo tôi gọi là thơ phải có hai ý chính ,Đó là ý tưởng

thơ và ngôn ngữ thơ.

1/Ý tưởng thơ là gì:

Thí dụ hai câu naỳ:" chiều nay trời nhẹ lên cao, tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn" của thi sĩ Xuân Diệu.Nếu đem viết thành trăm nghìn cách khác nhau hoặc có thể viết thành văn xuôi,thì chắc chắn cái ý tưởng đó cũng không trở thành là văn được,mà nhất định nó vẫn là ý tưởng của thơ.Vậy thì ý tưởng "thơ" là gì,nó có khác gì với "văn" không.Thực ra ta không thể đinh nghĩa một cách chính xác được và cũng có nghĩa là không định nghĩa được,nhưng sự thật có những điều ta không định nghĩa được,không phân tích được,nhưng nghe có thể cảm nhận được ,hiểu được và hình dung được, thì đó là lý lẻ của thơ ca ,cho dù những từ ngữ đó không xác định một sự vật hiện hữu nào hay một logic naò.

Mời các bạn nghe một đoạn nhạc:" chiều một mình qua phố nghe dòng nước mắt vây quanh,gió ơi gió ơi bay lên để bụi đường cay lòng mắt". ( một đoạn ngắn như vầy thì cũng cũng không nói hết cái ý bao quát mà tôi muốn phân tích, nhưng mời các bạn nghe lại câu nhạc tuyệt vời của nhac sĩ họ Trịnh, đôi khi ta nghe nhiều bài hát vẫn không thấy hay, nhưng có khi chỉ cần nghe một đoạn thôi cũng đã thấy tầm hồn xao xuyến rồi), nó có nhiều những trừu tượng, mà ta không thể dùng từ ngữ để phân tích để minh định cho một sự kiện không thật hiện hữu, ấy là nghệ thuật như chính sự phi lý của nghệ thuật vậy.

Vậy tóm lại ý tưởng của thơ là cái gì, đó là cái buộc người làm thơ và người thưởng thức thơ phải tự hiểu đâu là bản chất của thơ và đâu là bản chất của các loaị hình nghệ thuật khác.

2/ Bàn về câu chữ của thơ:

Hàn mặc Tử viết:" gió theo lối gió , mây đường mây", vậy ta có thể viết lại là,gió đi theo đường của gió, mây đi theo đường của mây dược không.Không ! dỡ lắm, nó vẫn phải và chỉ là 'gió theo lối gió ,mây đường mây ',thì mới đạt cái tuyệt đỉnh của văn học.Vậy thì ngôn ngữ dùng cho thơ không phải là cái gì dễ lắm vậy.Làm thơ mà chỉ mới sản xuất ra được ý tưởng thôi thì chưa đủ,nó cần phải có ngôn ngữ,chính ngôn ngữ mới chuyển tải được hết ý tưởng của thơ,mà cấu trúc của nó sẽ làm nên giá trị thứ hai cho thơ vậy.

Xưa nay những nhà phê bình văn học thường phân tích câu chữ của thơ, chứ ít ai phân tích câu chữ của văn xuôi. vậy mà ngày nay có những người làm thơ viết hệt như văn xuôi, thì còn gì nữa, lấy gì nữa để bình luận và phân tích , có chăng chỉ là những lời bình phím.

Cứ tưởng tạo ra những cái lạ đời, thì cho rằng nó mới, nhưng thực ra nó không có gì mới.Sự sáng tạo không phải là gồm toàn những lý tính, mà nó phải được khơi nguồn từ những phần bên trong của tinh thần và được hứng khởi dựa trên một logic nào đó của lý tính được phát hiện.

Cứ tưởng rằng viết triết lý thì dễ lắm, viết tràn lan đại hải , viết đến chỗ đọc không ai hiểu gì hết thì sự sáng tạo đã đi lạc đường rồi.Sự sáng tạo bao giờ cũng khác với sự 'mới mẻ mà xa lạ'.

Trong âm nhạc , chúng ta lại biết đến một loaị hình ca trù,nó là loaị hình phá cách của nhạc ngũ cung.Nhạc hiện đại Tây phương lại có thể loaị nhạc Jazz nó là sự chuyển hóa giữa dòng nhạc cổ điển và dòng nhạc đương đaị.Ca trù thì khó nghe, nhạc Jazz cũng khó nghe, nhưng một khi đã quen rồi thì khó mà dứt ra được.Vậy cho nên thơ hiện đại là gì, cái mà ta cần ở nó là sức thuyết phục của những âm điệu Jazz, không còn là những vần điệu cũ nữa, thì ít ra nó phải là giai điệu của thi ca.

Sẽ không ra đời được một Hàn Mặc Tử thứ hai, sẽ không có một Hồ xuân Hương giữa thế kỷ 21,cho dù đã có những con ngựa trời. mà phải tạo ra một mô típ mới, như ta gọi nôm na là tạo ra một 'genotype' hay ít nhất là một 'phenotype' cho văn hoc thi ca hiện đại vậy.

 

 

 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

[qtrung 0]

Đọc bài viết của HoangLienCong quá tuyệt, tôi cũng công nhận với ý kiến của anh Công, rằng khi phân biệt giữa văn và thơ thì ta nên dựa vào "ngôn ngữ". Vì khi bạn đọc một bài thơ , việc đánh giá bài thơ hay hay dở phải căn cứ vào ngôn ngữ(vì ngôn ngữ là 1 trong những "kỹ thuật" của thơ ca) Còn khi bạn nhận định một bài văn khá hay tồi thì bạn phải quên hết từ ngữ của nó. Cái này ko là ý kiến của riêng tôi đâu, tôi đọc dc bài viết của thi sĩ Nguyễn Đình Thi nói về khái niệm Thơ Ca Nói Về Thơ...Đấy là link bài viết của thi sĩ.

Còn theo TT hỏi , thế nào là Thơ, thế nào là Văn Xuôi ? Mình nghĩ bạn đọc bài viết ấy thì chắc chắn sẽ hiểu dc, ko ít cũng nhìu.

 

Còn nếu bạn "làm biếng" đọc bài viết dài thế, thì PĐ có thể tóm tắt cho bạn biết.

Chúc bạn vui

 

Phố Đêm

[hoangliencong 0]

Bạn à , cám ơn bạn hen, không biết giờ này Phố đêm còn thức không, chứ tui thì thức khuya lắm, công việc ban ngày lu bu lắm, thỉnh thoảng vào đọc mà ít viết bài,viết nhiều khi cũng còn tệ,bạn khen làm tui có chút tinh thần,ngày mai bạn vào đọc bài này tui chúc bạn ngủ ngon nhé Phố Đêm.